СЗО прогласи една прехранбена состојка за канцерогена: Можеби ја јадете или пиете во моментов 

Светската здравствена организација, или водечката светска здравствена организација, следниот месец ќе го прогласи еден од најчестите вештачки засладувачи за можна причина за рак, објави во четвртокот британската новинска агенција Ројтерс, повикувајќи се на два извори запознаени со процесот.

Аспартамот, кој се користи во низа производи од диетални газирани пијалаци на Кока-Кола до гуми за џвакање Mars Ektra и некои пијалоци Snapple, за прв пат ќе биде наведен како „можен човечки канцероген“ во јули од Меѓународната агенција за истражување на ракот (IARC). ) – гранката за истражување на ракот на Светската здравствена организација (СЗО), велат изворите.

IARC, чиј заклучок беше финализиран претходно овој месец по состанокот на надворешните експерти на групата, има за цел да процени дали нешто претставува потенцијална опасност или не, врз основа на сите објавени докази.

Тие не се занимаваат со тоа колку производ едно лице може безбедно да консумира, но таква препорака даде друг експертски комитет на СЗО – за прехранбени адитиви, познат како JECFA (Joint WHO-Food and Agriculture Organization Expert Committee on Food Additives) и национални регулатори .

Слични заклучоци на IARC во минатото за различни супстанции предизвикаа загриженост кај потрошувачите за нивната потрошувачка и доведоа до тужби и притисок врз производителите да ги прегледаат рецептите и да ги заменат со алтернативи.

Ова доведе до критики дека новите проценки на IARC исто така може да ја збунат јавноста. Имено, JECFA, Комитетот за адитиви на СЗО, оваа година размислува и за употреба на аспартам. Нивниот состанок започна на крајот на јуни, а наодите ќе бидат објавени истиот ден кога IARC ќе го објави својот заклучок – 14 јули.

Од 1981 година, JECFA смета дека аспартамот е безбеден за консумирање во рамките на прифатените дневни граници.

На пример, возрасно лице со тежина од 60 кг треба да пие помеѓу 12 и 36 лименки диетална газиран пијалок – во зависност од количината на аспартам во пијалокот – секој ден за да биде изложен на ризик. Националните регулатори, вклучително и во САД и Европа, во голема мера го делат тој став.

Портпаролот на IARC рече дека наодите на комитетите на IARC и JECFA се доверливи до јули, но додаде дека тие се „комплементарни“ и дека заклучокот на IARC е „фундаментален и прв чекор во разбирањето на канцерогеноста“.

Комисијата за адитиви „спроведува проценка на ризик, која ја одредува веројатноста дека одреден тип на ризик ќе се појави под одредени услови и нивоа на изложеност“ (на пр. рак).

Но, индустријата и регулаторите стравуваат дека одржувањето на двата процеси во исто време може да биде збунувачки, според писмата од американските и јапонските регулатори видени од Ројтерс.

„Ние љубезно бараме од двете тела да ги координираат нивните напори за разгледување на аспартамот за да се избегне каква било забуна или јавна загриженост“, напиша Нозоми Томита, службеник во јапонското Министерство за здравство, труд и благосостојба, во писмото од 27 март до заменик директорката на СЗО Зузана Јакаб.

Во писмото од Ројтерс, исто така се бара наодите на двете тела да бидат објавени истиот ден, како што е сега случајот. Јапонската мисија во Женева, каде што е сместена СЗО, не одговори на барањето за коментар.

Исто така, заклучоците на IARC може да имаат огромно влијание. Во 2015 година, неговата комисија заклучи дека глифосатот е „веројатно канцероген“.

Години подоцна, иако други тела како што е Европската управа за безбедност на храната (ЕФСА), ја оспорија таа проценка, компаниите продолжија да ги чувствуваат последиците од одлуката.

Имено, германскиот Баер во 2021 година ја загуби третата жалба на одлуките на американскиот суд за надоместување на штетите на клиентите кои ја обвинија употребата на нивните плевели на база на глифосат за добивање на малигно заболување.

Одлуките на IARC потоа се соочија со критики за предизвикување непотребна тревога.

IARC ја класифицираше ноќната работа и консумирањето црвено месо како „веројатно канцерогени“, а употребата на мобилни телефони како „можно канцерогени“, слично на аспартамот.

„IARC не е орган за безбедност на храната и нивниот преглед на аспартамот не е научно сеопфатен и во голема мера се заснова на широко дискредитирани истражувања“, рече Френсис Хант-Вуд, генерален секретар на Меѓународната асоцијација на засладувачи (ISA).

Здружението, чии членови се Марс Вригли, одделот на Кока-Кола и Каргил, рече дека има „сериозна загриженост за прегледот на IARC, што може да ги доведе во заблуда потрошувачите“.

Аспартамот е опширно проучуван со текот на годините. Минатата година, набљудувачка студија во Франција на 100.000 возрасни лица покажа дека луѓето кои консумираат поголеми количини на вештачки засладувачи, вклучително и аспартам, имаат малку поголем ризик од рак.

Ова следува по студијата на Институтот Рамацини во Италија во раните 2000-ти, која објави дека некои форми на рак кај глувци и стаорци се поврзани со аспартамот.

Првата студија не можеше да докаже дека аспартамот предизвикува зголемен ризик од рак, а беа покренати прашања за методологијата на втората студија. Регулаторите го одобрија аспартамот за глобална употреба откако ги разгледаа сите достапни докази, а големите производители на храна и пијалоци ја бранеа употребата на состојката со децении. IARC соопшти дека анализирала 1.300 студии.

Целта на наведувањето на аспартамот како можен канцероген е да се поттикнат повеќе истражувања, велат извори блиски до IARC, што ќе им помогне на агенциите, потрошувачите и производителите да извлечат поцврсти заклучоци. Но, исто така, веројатно повторно ќе ја разгори дебатата за улогата на IARC, како и за безбедноста на засладувачите воопшто.

Минатиот месец СЗО објави упатства кои ги советуваат потрошувачите да не користат засладувачи освен шеќер за контрола на тежината.

Насоките предизвикаа врева во прехранбената индустрија, која тврди дека засладувачите можат да бидат корисни за потрошувачите кои сакаат да ја намалат количината на шеќер во нивната исхрана.