МОРААТ ДА ЗЕМАТ РУСКИ ПАСОШИ И ДА УЧАТ НА РУСКИ: Жителите на Мариупол не сакаат да зборуваат како живеат

Новинарот на Би-Би-Си, Виталиј Шевченко, едвај можеше да најде жители во Мариупол кои би разговарале со него за тоа како е да се живее во тој град под руска окупација. Руските сили ги подложија жителите на Мариупол на ужасна повеќемесечна опсада пред да го заземат градот минатиот мај.

„Мислам дека сте руски новинар. Нема да ви се допадне тоа што имам да го кажам. Луѓето како вас убиваат ако им ја кажете вистината“, му рекол тој на новинарот на социјалните мрежи кој тврдел дека е од Мариупол.

Тројца од Мариупол на крајот разговарале со новинар на Би-Би-Си – локален градски советник, пензионер и инженер. Сите тие зборуваа под услов да останат анонимни и користеа лажни имиња поради страв од притисоци од локалните власти назначени од Русија. Русите спроведуваат скапа кампања во градот за да ги придобијат жителите и да го обноват градот, кој беше оштетен до непрепознатливост од руските војници.

Тешко е да се процени точниот број на загинати во гранатирањето на Мариупол, но украинските власти тврдат дека таму загинале над 20.000 луѓе. Властите во Мариупол назначени од Русија велат дека сега живеат околу 300.000 луѓе. Жителите кои разговараа со Би-Би-Си велат дека Мариупол бил преплавен со градежни работници од цела Русија, како и од Централна Азија.

Олег Моргун, градоначалникот на Мариупол назначен од Русија, вели дека моментално во градот има 70.000 градежни работници и припадници на руската војска. Се појавија нови згради, а многу згради оштетени за време на бомбардирањето исчезнаа. На пример, руската армија изгради целосно нов кварт од десетина станбени блокови во западниот дел на Мариупол.

Населбата се вика Невски, по реката Нева, на која се наоѓа родниот град на рускиот претседател Владимир Путин – Санкт Петербург. Според руските државни медиуми, Санкт Петербург е главен спонзор на обновата на Мариупол.

„Во автобусот пишува дека Санкт Петербург и Мариупол се збратимени градови. Секаде има слогани кои нѝ кажуваат дека сега сме дел од Русија. Ми се допаѓаа работите како што беа порано. Сега живееме во страв. Немаме идеја што да очекуваме“, изјави пензионерката Марија за Би-Би-Си.

Во куќите кои се релативно неоштетени по неколкумесечни жестоки борби, Русите ги заменуваат прозорците, радијатори, а понекогаш и цевки за греење и канализација. Снабдувањето со парно, проточна вода и струја е главно. Автобусите повторно сообраќаат и се преполни со патници, иако мрежата на електрични тролејбуси и трамвај сѐ уште не е во функција.

Многу училишта, болници и продавници исто така се отворени, иако многу трговци ја продаваат својата стока на улица, а не во продавница. Марија вели дека е импресионирана од реновирањето на едно училиште. Според неа, бројот на деца во Мариупол сега е поголем од она што училиштата можат да го сместат во моментов, па наставата се одвива во две смени: едната претпладне, а другата попладне.

Русија наметна своја наставна програма на руски јазик на окупираните територии – комплицирајќи ги напорите децата да се вратат на училиште. На брзата реконструкција на Мариупол ѝ завидува Донецк, главниот град на регионот окупиран од проруските сили во 2014 година. Во споредба со Мариупол, Донецк е запоставен.

Постојат различни начини на кои Русија го става својот печат на Мариупол. На пример, локалните жители се под притисок да добијат руски пасоши. Иван, градски советник од Мариупол, интервјуиран од Би-Би-Си, рече дека локалното население често чекало во долги редици за да добијат руски пасоши.

Ним им требаат руски пасоши ако сакаат формално да се вработат, особено во владините тела или во јавниот сектор, објасни тој. Тие, исто така, овозможија патување во Русија без дополнителни строги проверки познати како „филтрација“, додаде тој.

Украинците жестоко го бранеа градот и пружија отпор. Пред војната, Украинците беа за неколку проценти побројни од Русите, но имаше и други помали етнички заедници во градот. Многу Украинци заминаа од градот. 

foto Twitter/Anton Gerashcenko