Европска обвинителка: Не е само Грција, сите земји од ЕУ се погодени од корупција

Измамите поврзани со земјоделските и другите субвенции од европските фондови не се проблем ограничен само на Грција или Словачка, туку ја поттикнуваат корупцијата низ целиот блок, предупреди во четврток главната европска обвинителка Лаура Кодруца Ковеси.

Нејзиното предупредување доаѓа откако годинава Атина беше потресена од масовна измама во која ЕУ беше оштетена со стотици милиони евра преку неправилно исплатени земјоделски субвенции, а што доведе до оставка на неколку грчки министри и нивни заменици, пишува Политико.

Сепак, шефицата на Европското јавно обвинителство (ЕППО) нагласи во едно интервју дека Грција во никој случај не е изолиран случај. „Не би рекла дека Грција е многу поразлична. Забележавме измама со субвенции во речиси сите земји-членки, разликата е во тоа колку и колку случаи имаме“, рече романскиот борец против корупцијата.

Таа додаде дека грчкиот случај е специфичен по систематскиот и организиран начин на извршување. „Во Грција, откривме дека начинот на кој се спроведувала криминалната активност бил многу систематски и многу добро организиран, со вклученост на донекаде високи функционери. Но, истите работи ги гледаме и во други земји-членки“, објасни таа.

Големите земјоделски субвенции на Европската Унија, кои сочинуваат дури една третина од вкупниот буџет на ЕУ, се привлечна цел за корупциски шеми. Ковеси исто така на прес-конференција откри дека добила писмо од грчки земјоделец кој тврдел дека чесните кандидати не можеле да пристапат до средствата бидејќи другите користеле мито. „Ајде да разговараме за ова: како чесните земјоделци немале пристап“, рече таа.

Друга главна цел за криминалците стана Механизмот за закрепнување и отпорност, формиран по пандемијата на коронавирусот за да им помогне на економиите на земјите-членки. Европското јавно обвинителство во моментов истражува стотици случаи поврзани со овој фонд.

„Сега ги имаме овие средства од Механизмот за закрепнување и отпорност. Секако, организираниот криминал го префрли својот фокус таму бидејќи така можат да заработат“, изјави Ковеси за Политико.

Зборувајќи од царинската испостава во Пиреја, најголемото грчко пристаниште, опкружена со илјадници запленети контејнери со кинеска стока, Ковеси испрати остра порака до криминалците. Нејзиниот тим откри масовна шема за избегнување на антидампинг давачки за увоз од Кина. „Правилата на играта се променија, нема повеќе безбедни засолништа за вас. Откривме нов континент на криминал. Организираниот криминал станува посилен со измама на буџетите на ЕУ и националните буџети“, рече таа.

За поефикасно справување со овие феномени, Ковеси се стреми да го зајакне својот тим, и во Атина и во другите земји-членки, вклучувајќи повеќе делегирани европски обвинители и специјализирани финансиски истражители. „Нема чиста земја. Сите се погодени од корупција и финансиски измами“, нагласи таа.

Истрагите на ЕППО честопати наидуваат на пречки, особено кога постои сомневање за политичка вмешаност. Во Грција, нејзиниот тим истражува десетици случаи, вклучително и наводна злоупотреба на средствата на ЕУ поврзани со трагичната железничка несреќа во Темпи, во која загинаа 57 лица. Конзервативната грчка влада, сепак, го отфрли барањето на ЕППО за отворање постапка против двајца поранешни министри. „Корупцијата може да убие. Темпи е еден од тие примери“, повтори Ковеси.

Владата исто така блокираше истрага за министри наводно вмешани во гореспоменатата земјоделска измама. ЕППО истражува шема во која се вклучени бизнисмени, политичари и вработени во државната агенција ОПЕКЕПЕ, која е одговорна за надгледување на исплатата на субвенциите од ЕУ. „ОПЕКЕПЕ стана акроним за корупција, непотизам и клиентелизам“, рече Ковеси, додавајќи: „Исто како и во случајот Темпи, оваа кривична истрага не можеше целосно да се развие поради грчкиот устав.“

Според спецификите на грчкиот устав, само парламентот има овластување да истражува и да ги гони сегашните и поранешните членови на владата. ЕППО ја информираше Европската комисија и грчките власти за овој проблем и, како што вели, доби гаранции дека оваа уставна одредба ќе биде променета.

Запрашана за истрагата што се води во грчкиот парламент, Ковеси се осврна и на обидите за заплашување на нејзините истражители. „Правдата не може да стане ТВ реално шоу. Мачка со ѕвонче не може да лови глувци“, рече таа сликовито, заклучувајќи: „ЕППО е тука за да остане. И покрај обидите за заплашување, ние сме многу горди на тимот на ЕППО во Атина.“