Во Балтичкото Море е забележано зголемување на пречките на ГПС сигналот

Во регионот на Балтичкото Море, пречки на ГПС сигналот се забележани од 2022 година, со значително зголемување од август 2024 година.

Литванија регистрираше над 1.000 инциденти во јуни 2025 година, додека во Естонија 85 отсто од летовите беа погодени од прекини. Полска регистрираше 2.732 случаи на попречување и лажирање на ГПС сигналот во јануари 2025 година.

Инцидентот во кој авионот со претседателката на Европската комисија, Урсула фон дер Лаен принудно слета во Пловдив користејќи хартиени мапи поради наводно заглавување на ГПС сигналите, предизвика загриженост во Европа.

Иако бугарските власти негираа каква било поврзаност на инцидентот со Русија, експертите предупредуваат на сѐ почестите тактики на руската „сива зона“ што ја загрозува безбедноста, вклучително и заглавување на ГПС системите и други форми на хибридно војување.

Заглавувањето на ГПС сигналот значи емитување на радиофреквентни сигнали кои ја нарушуваат или целосно ја блокираат комуникацијата помеѓу ГПС сателитите и приемниците на земјата, како што се оние во авионите.

Оваа техника може да предизвика губење на навигациските податоци, принудувајќи ги пилотите да се потпрат на алтернативни методи, како што се инертни навигациски системи или традиционални мапи. Друга поврзана техника, лажирање, вклучува испраќање лажни ГПС сигнали за да се доведе во заблуда приемникот во врска со неговата вистинска локација.

Според Џон Харди, заменик-директор на Програмата за Русија во Фондацијата за одбрана на демократиите, Русија има напредни капацитети за електронско војување што овозможуваат вакви операции. Ваквите активности често потекнуваат од региони како Крим или други области под руска контрола, а можат да се спроведуваат и преку локални актери во Европа, честопати регрутирани преку платформи како Телеграм, пренесува Еуроњуз.

Русија користи широк спектар на таканаречени тактики на „сива зона“ за да ја дестабилизира Европа без директна воена конфронтација. Според Меѓународниот институт за стратешки студии, бројот на руски саботажни операции во Европа се зголемил речиси четири пати од 2023 до 2024 година.

Експертите како Франциска Дејвис истакнуваат дека целта на овие активности е да се ослабне западниот демократски модел и да се создаде нестабилност.

Меѓународен институт за стратешки студии предупредува дека руските операции, иако не предизвикуваат масовни жртви, имаат за цел да заплашат и да ја тестираат решителноста на европските влади.

Додека Русија продолжува со својата хибридна војна, Европа се соочува со предизвикот да се прилагоди на овие суптилни, но опасни закани. Како што вели Пиусало: „Бидете подготвени за најлошото, но надевајте се на најдоброто“.