Белата куќа објави формула со која ги оправдува новите царини, економистите велат погрешна е

За да ги оправда царините што денеска ги објави американскиот претседател Доналд Трамп, Белата куќа објави едноставна формула што подеднакво важи за сите земји, предизвикувајќи прашања и критики од економистите, меѓу кои и од добитникот на Нобеловата награда Пол Кругман.

Претседателот Доналд Трамп ги осуди наводните „царини“ што други земји ги вовеле кон САД. Но прикажаните бројки не одговараат на нивото на важечките тарифи, велат економистите.

Така, според Белата куќа Кина воведува царина од 67 отсто за американските производи. Но според податоците на Светската трговска организација (СТО), Кина применила просечна царина од само 4,9 отсто во 2024. Разликата е подеднакво голема и за Европската Унија (1,7 отсто под СТО, 39 отсто под Трамп) или дури и за Индија (6,2 отсто наспроти 52 отсто).

Белата куќа тврди дека ги зема предвид и другите трговски бариери покрај тарифите, издвојувајќи ги еколошките стандарди или манипулациите со девизните курсеви.

Американското Министерство за трговија објави формула со повеќе варијабли изразени со грчки букви. Но неколку варијабли се поништуваат една со друга.

Всушност, за да се пресметаат таканаречените „царини“, Белата куќа го дели трговскиот биланс (разликата меѓу увозот и извозот) со вредноста на увозот – без оглед на земјата. Оваа пресметка не ги зема предвид спецификите на комерцијалните врски со други земји.

„Формулата се заснова на релативната вредност на трговскиот суфицит со САД“, потврдија економистите на Дојче банк.

„Тој пристап е толку полн со грешки, што не се знае од каде да се почне“, рече нобеловецот економист Пол Кругман. Тој особено нагласува дека во пресметките се земаат предвид само разменетите стоки, а се изземаат услугите.

Со примена на формулата објавена од американската администрација за податоците од 2024 година објавени од Бирото за попис на населението на САД, АФП дошол до бројките презентирани од американскиот претседател: новите царини објавени за секоја земја одговараат на тој резултат поделен со два.

Ако формулата дава помалку од 10 проценти или во случај на трговски суфицит, Соединетите Држави рамномерно ја применуваат пониската стапка од 10 проценти. Ова е случај со повеќе од сто земји или територии, вклучувајќи ги Велика Британија и Австралија.

Покрај тоа, формулата се заснова на едноставни претпоставки за да се процени влијанието на зголемувањето на цените на увезените производи врз домашната побарувачка на САД. Оваа варијабла се нарекува „еластичност“ и се претпоставува дека е иста за секоја земја, без оглед на производот.

Еден од научните написи цитирани од Белата куќа како поткрепа на нејзината формула, сепак, нагласува дека еластичноста „варира во зависност од производот и увозникот“.